Statistikaya əsasən, Azərbaycanda boşanmaların sayı ildən-ilə artır. Boşanma zamanı tərəfləri ən çox maraqlandıran mövzulardan biri də alimentdir. Valideynlər alimentin hansı şərtlərlə ödənildiyini, məbləğin necə hesablandığını və ödənilmədiyi halda hansı tədbirlərin görüləcəyini öyrənmək istəyirlər.

Bu yazıda alimentin ödənilməsi qaydaları, boşanma zamanı və evlilik dövründə aliment tələb etmək hüququ barədə ətraflı məlumat əldə edəcəksiniz.

Aliment nədir və kim ödəməlidir?

Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, valideynlər uşaqlarını saxlamağa borcludurlar. Bu öhdəlik yalnız bir valideynin deyil, hər iki tərəfin üzərinə düşür. Hətta nikah dövründə belə, əgər valideynlərdən biri uşağın ehtiyaclarını qarşılamırsa, digər tərəf məhkəməyə müraciət edərək aliment tələb edə bilər.

📌 Qeyd: Aliment yalnız anaların deyil, həm də ataların tələb edə biləcəyi hüquqi bir ödənişdir. Qanun qarşısında qadın və kişi hüquqları bərabərdir.

Boşanma zamanı aliment məbləği necə müəyyən edilir?

Əgər valideynlər boşanarkən uşaqlar üçün saziş imzalayırsa, tərəflərin razılaşdığı məbləğin ödənilməsi kifayətdir. Razılaşma olmadığı halda isə məhkəmə alimenti aşağıdakı qaydada müəyyən edir:

• 1 uşağa görə – qazancın və ya digər gəlirlərin dörddə biri (¼)
  
   
• 2 uşağa görə – qazancın və ya digər gəlirlərin üçdə biri (⅓)
  
   
• 3 və daha çox uşağa görə – qazancın və ya digər gəlirlərin yarısı (½)
  
   

Məhkəmə tərəflərin maddi vəziyyətini və digər xüsusi halları nəzərə alaraq bu nisbətləri artırıb-azalda bilər.

Sabit məbləğdə aliment

Bəzi hallarda aliment qazancın müəyyən hissəsi ilə deyil, sabit pul məbləği ilə ödənilə bilər. Bu vəziyyətlərə aşağıdakılar daxildir:

• aliment ödəyənin rəsmi gəliri olmaması,
  
   
• gəlirin xarici valyutada və ya natura ilə alınması,
  
   
• gəlirin qeyri-sabit olması,
  
   
• uşağın mənafeyinin risk altında qalması.
  
   

Məhkəmə bu hallarda sabit məbləğ və ya qarışıq model (həm faiz, həm sabit) tətbiq edə bilər.

Birdən çox uşaq olduqda aliment necə müəyyən olunur?

Əgər boşanma zamanı uşaqlar valideynlər arasında bölünürsə (məsələn, bir uşaq anada, digəri atada qalırsa), daha az təminatlı tərəfə aliment ödənilməsi nəzərdə tutulur.

Məhkəmə qərarı zamanı uşağın əvvəlki həyat şəraiti də nəzərə alınır ki, boşanma uşağın sosial rifahına minimum təsir etsin.

Aliment ödənilmədikdə hansı tədbirlər görülür?

Əgər aliment ödəməli olan şəxs könüllü şəkildə ödənişdən boyun qaçırırsa:

• İcra məmuru həmin şəxsin gəlirlərini və əmlakını araşdırır.
  
   
• Könüllü ödəniş üçün mwdd’t t’yin edilir.
  
   
• Ödəniş edilməzsə, məhkəmə qərarı ilə cərimə və ya həbs tədbiri tətbiq oluna bilər.
  
   

Nəticə

Aliment həm boşanma, həm də nikah dövründə uşaqların rifahını təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuş qanuni öhdəlikdir. Məbləğin düzgün müəyyən olunması, uşaqların maraqlarının qorunması və alimentin vaxtında ödənməsi valideynlərin ortaq məsuliyyətidir.

📌 Əgər alimentin hesablanması, ödənilməsi və ya məhkəmə prosesi ilə bağlı suallarınız varsa, hüquqşünas və vəkillərdən ibarət komandamız sizə dəstək olmağa hazırdır. Bizimlə əlaqə saxlayın və aliment məsələsində hüquqlarınızı qoruyun.